Monday, September 21, 2009

PENGLAM’ TANGTHU SAULOU

PENGLAM’ TANGTHU

Penglam, pen sak lamte in “Sura” na ci uh a, tangthu minthang khat a na hi vang lak hi. Hmar gam lam pan khang lianin a lutang kiphumna zong om lai ci-in ki gen hi. Hmargam mah, Phulpi (Phurpui) kici khua gei-ah a suangphuh om kici hi.

Penglam pen milun lua khat a hihmanin a tangthu Zosuante’ lakah a minthang khat ahi hi. Ahaina vanglakah lah hai mahmah; apilna vanglakah lah pil mahmahin kuama phak zawh hilo hi. Tua mah zong a minthangpih khat a na hi zel hi. Azi neih tung lai tangthu khawng ih zak ciangin nuihzak huai mahmah hi. A hi zongin hih sungah mi taangpi theih sau lo khat gelh dih ni:.

1. SAHANG TUAHNA THU. Nikhat Penglam lokuan dingin gamlak a apaina-ah sahang lianpi khat lampi-ah a tuak hi. Tua sahan lampi khakin na ding bembam a, sahang in Penglam pet nuamin ngit damdam hi. Pet nuam lua kisa a nget damdam leh Penglam in lau deklo-in a et gemgam kawmin “Kua uital vaklah na hia” cih sanin a paang a bet sak sawm leh sahang in Penglam laudek suailo a om amuh tak ciangin lau-in lampi pan gam sungah zuanin a tai hiau hi.

Penglam inn hong tung limin a sahang tuah thu a zi’ kiangah a agen pah leh a zi in, “Maizen mah mah sahang in hon neek loh na kampha ve le. Kua uital sa na hi hiam sahang lauhuai pen tuak kha na hi. Tuban siah a gial peuh nalau ding ahi hi” cihsan hi.

Nikhat Penglam lokuan hong tun phetin a innkaa taangzom vua a zi’ nik gial bembam ki pho hong mu a “E! Hi lai-ah gialpha lua hilo maw. A gial peuh na kihtak ding hi ka zi in hong ci ahih teh” ci-in ngaihsun a, lau lua kisa-in mauciang tawn khat la-in a dawt gawp hi. A zi in “Tua ka nik sawpsiang bang nuam mawh a tua ci dawt keek gawp na hia” ci a atai leh aman “A gial peuhpeuh lau ding ci hilo na maw” cihsan hi.

2. TAWVANG OPERATION THU. Khatvei Penglam a khualzin na lamah Tawbing khua khat va tung kha hi. Penglam in tua khua mite a taw uh bing vek cih a theih ciang- in tawvang hoih hilh cianna va neihpih dep hi leh kilawm hi.

Tua ciangin khua mite in zong tawvang hong deih uh a, Penglam in Tawvang zong taw vang bawl dingin hong kithawi hi. A masa-in khua sung a siktuul lian penpen hong la un ci phot zawzenin, tua siktul mei-ah khulin a san sak hi.Tua a siktul sa tawh mipite’ taw hong ban vuh sak tazen hi.

A vuh khit sate nasa kisa pau zong pau zolo-in a kize ngeingei bek uh a, Penglam in, “Tawvang ding kisa-in ki ze ta ngei ngei uh” cihsan zaw lai hi.

3. TUILI SUNG TUAHNA THU. Khatvei mah a khualzinna lamah tuipi gei a khua khat va tungkha-in tua khuate tui sung lut kidem dingin a va too hi. Penglam hong muh ciangun tua khuate tuisiam ngen ahih uh tawh kidem dingin khua sung ngalhat teng hong kithawi uhi.

Penglam in taubel khat ciat hong keng un ci a, tua taubel pen a kawng vuah a gaksak ciat hi. Aman zong taubel khat ama kawngah gaak a, ama a bel a taw vut vang se hi. Tui sung lut dingin hong tuah uh ciangin khua mipite a tumsuk pah vengveng uh a, hong kawdawk nawnlo-in a tummang vek uhi. Penglam a bel a beltaw ki vutvang ahih manin amah guak hong kilam khia hi. Gualzo kisa khawlam manawhin hong ciah ciangin nupi hon hong tuak hi.

Nupite in, “Ka pasalte uh koimun hong tung ta ding uh hiam?” ci a a dot uleh Penglam in, “Uihthiling mual khawng hong tungta uh in teh,” cih san phiuphiau hi. Tua a cihna bel tuitaw lamah uih lutlut ta in teh a cih nopna ahi hi.

4. MEIMATUM KHEI THU: Khatvei leuleu a zi in, “Penglam aw inn na ngak inla i nau na don in, kei lo va kuan ning,” ci-in lo akuan san hi. Sun lam hong ciangin nausen gilkialin hong kap a, a khemdan ding a thei kei hi; a lu khawng hong zawtzawt leh alusiip hong zawt kha-in “E Maizen ka nau gilkial ka sak leh meima tum nai tawm nei a phulit-lit ave le,” ci- in tua a lusiip phimin a kheisak tazen hi. Thuk khei sim ahi diam akhuak bang hong lawtin ki khei hak khalua a ve leh anai na tam lua man,” ci sim zezen hi.

A nau si-in hong dai vingveng a,aman a nai ka salkhiak sak leh dam a ihmut lim mahmah ta a ve maw, ci zaw lai hi. A zi hong tun ciangin inau bang ci ahia cing si e,” ci a a dot leh Penglam in “Meima tum vei a ka na saal sak leh ihmu pah hithiat hi. Ci-in a zi in sawt ihmu sa a ava et leh ci na vot dik-dek ta a, Penglam kiangah hih i nau a si a ve leh, a bil khoih mah in avot dikdek hilo maw a ci hi..

Tua ciangin hong vui ta uhi. Khatvei khawsiatni khatin PuPeng gamlakah hong kuan khia-in khua vot mahmah a, vot salua-in a bil a khoih leh a votin na vot dikdek hi. Tuai ciangin “E hei hei, a hing hing ka kisak leh asi khat ka na ki hi mai mah a leh,” ci-in amah leh amah kivui dingin hanmual lam zuanin kintakin pai hi.

Hanmualah haan awng khat va mu zenzen a,tua han sungah lutin va lum leplap hi. Tua laitakin piteek khat a tate’ han veh dingin va pai zenzen a “Bawite aw bang na na ci ci uh hiam ?” A va cih leh aman “A damdam lah om ung ei, ,a sisi lah om ung ei” ci-in a na dawn leh tua piteek nu lau lua kisa veih teh liangin tai hi.

Penglam tangthu gen ding tampi omlai hi; a theite’n hehpihna tawh i simkhop ding in hong khak un!

No comments:

Post a Comment